Barwy pułku

Zarówno proporczyk w barwach pułku jak i wyróżniający kolor otoku były niezwykle ważnym elementem służącym wychowaniu kawalerzystów oraz budowie przywiązania do macierzystego oddziału.
Nie zapominajmy również o tym, że były one także oryginalnym polskim rozwiązaniem i wpływały dodatnio na estetykę polskiego munduru wojskowego.

Po powstaniu 9 psk zanim zatwierdzono odpowiednie dla niego barwy, mimo formalnej przynależności do nowego już oddziału, żołnierz 2 psk i 4 psk, z którego powstał jeszcze przez parę miesięcy nosili swoje dotychczasowe proporczyki na mundurach. Były nimi zatem proporczyki 4. psk oliwkowo – amarantowe z białą żyłką oraz proporczyki oliwkowo – amarantowe z chabrową żyłką 2. psk.

Własnych barw proporczyków 9. psk doczekał się w początkach 1922 r. Ukazał się wówczas w Dzienniku Rozkazów MSWojsk. nr 3 rozkaz zatwierdzający barwy proporczyków pułku w kolorach: pasek górny zielony, pasek dolny żółty, wypustka pomiędzy paskami amarantowa, bez precyzowania, jakiego odcienia mają być te barwy . Zatwierdzane proporczyki pułków jazdy powinny były mieć wymiary: długość – 50 mm, szerokość – 22 mm, długość środkiem do wycięcia – 30 mm. Przednie narożniki pod kątem prostym.

W roku 1927 zmieniono rozkazem odcienie proporczyków strzelców konnych. Dla 9. pułku strzelców konnych przewidziano kolor szmaragdowo – żółty z amarantowym paskiem. Ponieważ każdy pułk kawalerii starał się odróżniać od innych, nawet nie będąc jednak w zgodzie z obowiązującym rozkazem przewidującym dla niego określone barwy, w 9. psk noszono zwyczajowo proporczyki ciemnooliwkowo – ciemnożółte z amarantową żyłką. I takie barwy pułk nosił do końca swego istnienia w roku 1939.

Od końca lat 20-stych, w związku z procesem zmniejszania wysokości i kształtu kołnierza kurtki mundurowej, następował również proces zmniejszania i modyfikacji kształtu proporczyków w stosunku do regulaminowych z roku 1919. W sposób oficjalny zmiany te wprowadzono w roku 1936 wraz z nowym wzorem kurtek o bardziej skośnym kształcie kołnierzy. Pod koniec lat trzydziestych zaczął się upowszechniać wśród oficerów zwyczaj haftowania proporczyków jedwabnymi nićmi bezpośrednio na kołnierzach zamiast naszywania sukiennych. Można przypuszczać, że i oficerowie 9 Pułku Strzelców Konnych też mieli takie proporczyki na mundurach.
W takich samych kolorach jak na kołnierzach, były pułkowe proporczyki na lancach w szwadronach liniowych. Należy jednak pamiętać, że w przypadku pułków strzelców konnych, dopiero od roku 1924, gdy przestały być jazdą dywizyjną, i zgodnie z etatami pułków jazdy samodzielnej otrzymały na stan lance, których wcześniej nie posiadały.

Obok charakterystycznych dla każdego z pułków proporczyków drugim z wyróżniających elementów barwy oddziału były barwne otoki na rogatywkach garnizonowych. W przypadku 9. psk ich barwa również ulegała zmianom na przestrzeni lat.
W latach 1921-1924, czyli w okresie funkcjonowania 9. psk jako oddziału jazdy dywizyjnej, wszystkim pułkom strzelców konnych przysługiwał jednolity otok barwy oliwkowej. Wraz z wcieleniem pułków strzelców konnych w skład kawalerii samodzielnej i ich formalnego zrównania z pułkami szwoleżerów i ułanów, rozpoczęły one intensywne działania mające na celu zmianę wizerunku i zwiększenie popularności tej formacji kawalerii. Jedną z postulowanych zmian było zróżnicowanie w poszczególnych pułkach strzelców konnych barwy jednolitych dotychczas otoków. Proponowano, by pułki otrzymały otoki w kolorze dolnej części proporczyka. Dopiero jednak w Dzienniku Rozkazów MSWojsk. z 24 III 1927 r. ukazał się stosowny rozkaz zmieniający w pułkach strzelców konnych otoki czapek z oliwkowych na amarantowe, białe i żółte. 9. psk otrzymał otoki żółte.

Oficjalnie zatwierdzonym kolorem otoku dla 9. psk był kolor żółty. W praktyce w 9. psk od 1927 r. były one w kolorze słonecznikowo – żółtym i taki kolor obowiązywał w pułku aż do 1939 roku.

Warto jeszcze wspomnieć o dodatkowych dwóch elementach tzw. barwy pułkowej wyróżniającej 9. psk spośród pozostałych oddziałów kawalerii. Pierwszym z nich był kolor lampasów na spodniach wieczorowych oficerów i podoficerów, zaś drugim szaliki oficerskie. Od roku 1930 obowiązywały w 9. psk granatowe szasery z ciemnożółtymi lampasami z amarantową wypustką.. Wspomniane zaś jedwabne lub wełniane szaliki oficerskie, w przypadku 9. psk w barwie otoku, tj. ciemnożółtej, zostały wprowadzone w lutym 1928 r. Jednak z związku z tym, że wolno je było nosić jedynie poza służbą, były one elementem barwy bardzo rzadko stosowanym w pułkach kawalerii.

Od lewej:
Proporzec dowódcy pułku
Proporzec dowódcy 1 szwadronu
Proporzec dowódcy 2 szwadronu
Proporzec dowódcy szwadronu c.k.m
Proporzec lancowy
Od prawej:
Proporzec dowódcy 3 szwadronu
Proporzec dowódcy 4 szwadronu
Proporzec dowódcy plutonu łączności
Otok czapki

Powrót

Chcesz zobaczyć stare wpisy?
Zajrzyj do ARCHIWUM